Robotnik, performanse pamięci, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dorota Sajewska, Dorota Sosnowska, wyd. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2017.
Tytułowa figura robotnika i związane z nią performanse pamięci przedstawione są z punktu widzenia kulturoznawstwa, filozofii, historii sztuki, teatrologii i muzykologii. Autorki i autorzy przyglądają się rzeczywistości fabryki i ulicy jako miejscom kształtowania się tożsamości proletariatu przemysłowego, figurom robotnicy i robotnika w projektach awangardy teatralnej i artystycznej. Analizują przy tym wielostronne praktyki kulturowe: od strajków i demonstracji przez film awangardowy, teatr polityczny, scenę kabaretową i socrealistyczne przedsięwzięcia kulturalne po projekty kuchni modernistycznej, sport robotniczy i sztukę proletariacki.
W ten sposób powstaje wielostronna, a zarazem fragmentaryczna i rozproszona perspektywa, która pozwala spod dokumentów, narracji i wizualnych przedstawień wyjrzeć wciąż problematycznej i nie dość rozpoznanej w kulturze polskiej figurze robotnika. Zamieszczone w tomie teksty same stają się swoistymi performansami pamięci, w ramach których autorzy starają się odtworzyć historię, której podstawowym medium pozostają ciało i gesty – uchwycone we fragmentarycznych relacjach, migawkowych obrazach, pojedynczych scenach.
Spis treści
Dorota Sajewska, Dorota Sosnowska Wstęp: symulacje i stymulacje
Dorota Sajewska Fabryka jako scena zbrodni. Rekonstrukcje
Agata Adamiecka‑Sitek Ludzkie maszyny i uliczne mięso – kabaret jako fabryka pragnienia
Tadeusz Koczanowicz Gnijący świat i kultura jutra. Idee Proletkultu a ruch rewolucyjny w Polsce
Katarzyna Dudzińska Jak „wypaczyć teatr”? Budowa teatru proletariackiego w „Dźwigni”
Dorota Sosnowska Jak robić teatr robotniczy? Brygada szlifierza Karhana w Teatrze Nowym
Sławomir Wieczorek „Pafawag tańczy z Konfekcją”. O Operze Robotniczej we Wrocławiu
Katarzyna Uchowicz WSM. Mieszkanie jako algorytm
Przemysław Strożek Sportowiec żołnierzem rewolucji. Propaganda Czerwonej Międzynarodówki Sportowej w projektach rosyjskiej i czeskiej awangardy lat 1921–1928
Paweł Mościcki Gest filmowy w epoce jego reprodukcji technicznej
Publikacja afiliowana prze Wydziale Polonistyki UW w ramach grantu: „Performanse pamięci: strategie testymonialne, rekonstrukcyjne i kontrfaktyczne w literaturze i sztukach performatywnych XX i XXI wieku” / „Performances of Memory: Testimonial, Reconstructive and Counterfactual Strategies in Literature and Performative Arts of the 20th and 21st Centuries (2014/15/G/HS2/04803), realizowanego dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki (NCN) i Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG)