Przejdź do głównej treści →
Ostatnia zmiana 17 stycznia 2020 Wydarzenia

Przed końcem. Wojna – dyskusja

Przed końcem. Wojna

W ostatnich dniach świat śledzi z napięciem sytuację między Stanami Zjednoczonymi a Iranem. Zaledwie kilka miesięcy temu turecki atak na północną Syrię brutalnie przerwał starania o stworzenie w tym regionie unikatowego społeczno-politycznego projektu opartego na równouprawnieniu kobiet, trosce o środowisko, zasadach municypalizmu i kooperatywizmu*. Wojny wywołane kryzysem klimatycznym już trwają. Wojna w Syrii, która rozpoczęła się od najcięższej od setek lat suszy, jest przykładem najbardziej znamiennym, a przecież nie jedynym**. Konflikty zbrojne będące bezpośrednim rezultatem destabilizacji klimatu to jednak nie jedyny militarny wymiar kryzysu klimatycznego. Związków między militaryzmem a środowiskiem naturalnym jest znacznie więcej.

Przede wszystkim, co oczywiste, wojny niszczą środowisko w sposób trudny do wyobrażenia. Niekiedy poziom skażenia gleb i wyniszczenia ekosystemów jest tak wysoki, że – jak we francuskiej “Zone Rouge” – upływają dziesięciolecia zanim wróci tam życie. Czasem dewastacja środowiska jest efektem ubocznym działań wojennych, czasem – jak w przypadku użycia herbicydów – celową strategią. Do tego dodać należy zanieczyszczenia spowodowane przez sam przemysł zbrojeniowy, który należy do największych trucicieli (w źródle dane do US)*** na świecie.

Po drugie, w obliczu kryzysu klimatycznego, coraz powszechniejsza staje się militaryzacja różnych obszarów życia społecznego. Militarna metaforyka przenika do języka publicznego, wprowadzenie klimatycznego stanu wyjątkowego staje się coraz popularniejszą strategią, podejmowaną przez lokalne władze w różnych częściach świata, a do radzenia sobie ze skutkami kataklizmów mobilizowane są armie.

Po trzecie, sama walka z kryzysem klimatycznym zaczyna coraz bardziej przypominać działania na froncie. Aktywiści i aktywistki działające w obszarze sprawiedliwości klimatycznej coraz częściej padają ofiarami morderstw i przemocy****, a międzynarodowe koncerny z branży wydobywczej w obronie swoich interesów są gotowe do korzystania z usług paramilitarnych ugrupowań. Dewastacja środowiska naturalnego przez te przedsiębiorstwa jest z kolei coraz częściej postrzegana w kategoriach ekobójstwa.

Na pierwszym w nowym roku spotkaniu z cyklu Przed Końcem porozmawiamy między innymi

o konsekwencjach naturalizacji wojen i militaryzacji we współczesnej kulturze

o tym, jakie koszty środowiskowe generuje przemysł zbrojeniowy

o ekofaszyzmie i o tym jak autorytarne ruchy przechwytują ekologiczną retorykę

o tym, czy grozi nam wojna i ludobójstwa klimatyczne

o potrzebie pacyfizmu, ruchach na rzecz pokoju i rozbrojenia

Naszymi gośćmi będą:

Sebastian Cichocki – główny kurator Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Był autorem i współautorem wystaw, m.in. w Pawilonie Polonia na 52. i 54. Biennale Sztuki w Wenecji, „Nigdy więcej. Sztuka przeciwko wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” 2019, „Robiąc użytek. Życie w epoce postartystycznej” 2016, „Tęcza w ciemności. O radościach i mękach wiary” w Malmö Konstmuseum 2015, „Zofia Rydet. Zapis 1978-1990” 2015, „Nowa sztuka narodowa. Realizm narodowo-religijny w Polsce XXI wieku”. Autor tekstów i książek-wystaw, propagator „sztuki w skali 1:1”, zajmuje się refleksją środowiskową i praktykami (post)artystycznymi w czasach kryzysu klimatycznego, przygotowuje obecnie wystawę Wiek półcienia. Sztuka w czasach zmiany planetarnej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (marzec 2020).

Lech M. Nijakowski – dr hab., profesor uczelni, kierownik Zakładu Socjologii Ogólnej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, stały doradca Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP w latach 2001-2019, członek redakcji „Przeglądu Humanistycznego”, „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria Nowa” oraz „Zdania”. Ostatnio opublikował m.in.: „Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej” (Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2013), „Świat po apokalipsie. Społeczeństwo w świetle postapokaliptycznych tekstów kultury popularnej” (Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018) oraz „Ludobójstwo. Historia i socjologia ludzkiej destrukcyjności. Popularne wprowadzenie” (Wydawnictwo Iskry, 2018).

Marta Rakoczy – dr. hab., kulturoznawczyni, filozofka, adiunkt w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się antropologią pisma, antropologią edukacji oraz kulturowymi studiami nad dzieciństwem. Członkini Interdyscyplinarnego Zespołu Badań nad Dzieciństwem przy IEiAK, koordynatorka Zespołu Literacy Studies & Badań Edukacyjnych. Członkini i współinicjatorka Kooperatywy Pacyfistycznej działającej przy IKP UW.

Przed dyskusją zachęcamy do lektury tekstu Mikuláša Černíka.

 

PRZED KOŃCEM

Cykl spotkań „Przed końcem” narodził się zimą 2019 roku z potrzeby wspólnego poradzenia sobie z paniką, zagubieniem i bezradnością jakie odczuwamy wobec globalnej katastrofy ekologicznej. Chcieliśmy się martwić wspólnie, pogłębiać wiedzę na temat przyczyn i możliwości przeciwdziałania katastrofie, a także rozmawiać o tym, jakiego rodzaju działania (lub zaniechania!) mają najwięcej sensu. W gościnnych murach Instytutu Kultury Polskiej rozmawiałyśmy z ekspertami, naukowczyniami, praktykami i aktywistkami na temat klimatu, bioróżnorodności, systemu ekonomicznego, antropocenu, miast i sztuki. Były to rozmowy trudne i pesymistyczne, ale też dające nadzieję i energię. Czerpałyśmy je od naszych gości, ale też od słuchaczy i słuchaczek, które/rzy stawali się aktywnymi dyskutantkami i dyskutantami.

W mijającym roku temat kryzysu klimatycznego stał się bardziej widoczny, wydarzyło się wiele ważnych rzeczy: Młodzieżowe Strajki Klimatyczne i Earth Strike, Tydzień dla Klimatu i Tydzień Rebelii, akcje nieposłuszeństwa obywatelskiego przeprowadzone między innymi przez Obóz dla klimatu, Extinction Rebellion, Inicjatywę Dzikie Karpaty. Kolejne miasta planują klimatyczne panele obywatelskie, a uniwersytety ogłaszają uchwały związane z kryzysem ekologicznym. Odbyło się wiele rozmów, dyskusji, paneli, wystaw. Bardzo nas to cieszy, a zarazem prowokuje nowe pytania: o sprawczość obywateli, ale też opór rządzących wobec nieuchronnych zmian systemowych, o sens działalności na polu sztuki, o odpowiedzialność naukowców. Jest o czym rozmawiać i o czym myśleć.

Chcemy kontynuować rozbieranie katastrofy na czynniki pierwsze, rozmawiać o uwarunkowaniach katastrofy i sposobach walki z globalnym ociepleniem i dewastacją środowiska.

Wyzwanie, jakim jest zagrożenie życia na naszej planecie wymaga łączenia rzetelnej, fachowej wiedzy, antropologicznej i humanistycznej wrażliwości, kulturoznawczej wyobraźni i aktywistycznej energii. Wymaga perspektywy globalnej i systemowej, ale też uważnej obserwacji tego, co da się zrobić i robi się na poziomie lokalnym. Potrzebujemy solidarnego współdziałania humanistek/ów, przyrodników, przedstawicielek nauk ścisłych, społecznych, aktywistów i aktywistek, artystek, nauczycieli i przedstawicieli/ek wszystkich innych profesji.

Kolejne tematy, jakie chcemy poruszyć w roku akademickim 2019/20 to, między innym, źródła energii, formy oporu, transport.

Więcej szczegółów wkrótce na stronie FB!

*https://makerojavagreenagain.org/2019/10/09/facing-the-war-in-northern-syria-a-statement-from-make-rojava-green-again/?fbclid=IwAR2tW7N0kabSAV3chjvjkgbzSxnP9DUoR0nFCNZ6BfFc76WfXMUpltgVSeE
**https://fpif.org/10-ways-that-the-climate-crisis-and-militarism-are-intertwined/?emci=d7189615-45e5-e911-b5e9-2818784d6d68&emdi=65407790-c4e5-e911-b5e9-2818784d6d68&ceid=4018186&fbclid=IwAR0xQhdWI8bBPk4-UvpS09v3yPF0lv1y0UxDwr7qaaOYr2hVp7wcy4zplfg
***https://www.ecowatch.com/military-largest-polluter-2408760609.html
****https://www.theguardian.com/environment/2019/aug/05/environmental-activist-murders-double?fbclid=IwAR2YfrygxbLlYQwG9mhEdUJRdJ1NTofI7PjpnhXDNJ90H_CyS_s85n6nDVs

Na plakacie zdjęcie: „Zone Rouge”, ziszczony las w okolicach Longueval, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Zone_rouge#/media/Plik:German_trench_Delville_Wood_September_1916.jpg

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności