Agnieszka Więckiewicz (Sobolewska), Obrazy czarności. Wyobraźnia imperialna i różnica rasowa w niemieckiej kulturze XIX i XX wieku. Siedem szkiców z antropologii wrogości, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
Praca jest próbą syntetycznego zbadania wpływu niemieckiego kolonializmu na szeroko pojętą kulturę niemieckojęzyczną okresu 1884-1989 oraz wskazania w tym kontekście na złożony charakter tworzenia figury „wroga”. W Obrazach czarności krytycznie ujęto mechanizmy społecznego wykluczenia od końca XIX wieku po współczesność. Analizowane w książce formy niemieckiego rasizmu stanowią skuteczną broń w zarządzaniu społecznym strachem, ostatecznie wykraczając poza kontekst niemiecki. Główną tezą książki jest bowiem konstatacja, że tytułowe obrazy czarności – dotyczące wszystkich, którzy w ramach własnej wspólnoty traktowani są jako „inni”, „obcy” bądź „wrodzy” – odznaczają się trwałością oraz uniwersalnością, co pozwala analizować je w zróżnicowanych kontekstach społecznych i kulturowych. (Informacja ze strony wydawnictwa).
„Autorka dojrzale, kompetentnie i krytycznie wykorzystuje współczesne teorie badawcze z zakresu antropologii, socjologii, literaturoznawstwa oraz psychologii. Ich połączenie przynosi ciekawe i pogłębione interpretacje badanych materiałów. Co więcej, wydaje się, że interpretacje autorki nie powstały w duchu teoretyczno-ornamentowym, jak wiele współczesnych prac. Mam tu na myśli rodzaj pisania, w którym śledzimy tylko elokwencję, błyskotliwość czy oczytanie autora. W przeciwieństwie do tak tworzonych prac w Obrazach czarności obserwujemy proces myślenia, jego dogłębność. Dlatego można je uznać za badawczą praktykę, która zakorzeniona jest w czytaniu jako działaniu, w czytaniu jako zmianie lub (auto)refleksji, co zbieżne jest z oparciem tworzonej narracji na myśli psychoanalitycznej. W tym punkcie należy również zaakcentować etyczne podłoże prowadzonych badań”.
Z recenzji dr. hab. Macieja Dudy, prof. UŚ
