PRZED KOŃCEM
Cykl spotkań „Przed końcem” narodził się zimą 2019 roku z potrzeby wspólnego poradzenia sobie z paniką, zagubieniem i bezradnością jakie odczuwamy wobec globalnej katastrofy ekologicznej. Chcieliśmy się martwić wspólnie, pogłębiać wiedzę na temat przyczyn i możliwości przeciwdziałania katastrofie, a także rozmawiać o tym, jakiego rodzaju działania (lub zaniechania!) mają najwięcej sensu. W gościnnych murach Instytutu Kultury Polskiej rozmawiałyśmy z ekspertami, naukowczyniami, praktykami i aktywistkami na temat klimatu, bioróżnorodności, systemu ekonomicznego, antropocenu, miast i sztuki. Były to rozmowy trudne i pesymistyczne, ale też dające nadzieję i energię. Czerpałyśmy je od naszych gości, ale też od słuchaczy i słuchaczek, które/rzy stawali się aktywnymi dyskutantkami i dyskutantami.
W mijającym roku temat kryzysu klimatycznego stał się bardziej widoczny, wydarzyło się wiele ważnych rzeczy: Młodzieżowe Strajki Klimatyczne i Earth Strike, Tydzień dla Klimatu i Tydzień Rebelii, akcje nieposłuszeństwa obywatelskiego przeprowadzone między innymi przez Obóz dla klimatu, Extinction Rebellion, Inicjatywę Dzikie Karpaty. Kolejne miasta planują klimatyczne panele obywatelskie, a uniwersytety ogłaszają uchwały związane z kryzysem ekologicznym. Odbyło się wiele rozmów, dyskusji, paneli, wystaw. Bardzo nas to cieszy, a zarazem prowokuje nowe pytania: o sprawczość obywateli, ale też opór rządzących wobec nieuchronnych zmian systemowych, o sens działalności na polu sztuki, o odpowiedzialność naukowców. Jest o czym rozmawiać i o czym myśleć.
Chcemy kontynuować rozbieranie katastrofy na czynniki pierwsze, rozmawiać o uwarunkowaniach katastrofy i sposobach walki z globalnym ociepleniem i dewastacją środowiska.
Wyzwanie, jakim jest zagrożenie życia na naszej planecie wymaga łączenia rzetelnej, fachowej wiedzy, antropologicznej i humanistycznej wrażliwości, kulturoznawczej wyobraźni i aktywistycznej energii. Wymaga perspektywy globalnej i systemowej, ale też uważnej obserwacji tego, co da się zrobić i robi się na poziomie lokalnym.Potrzebujemy solidarnego współdziałania humanistek/ów, przyrodników, przedstawicielek nauk ścisłych, społecznych, aktywistów i aktywistek, artystek, nauczycieli i przedstawicieli/ek wszystkich innych profesji.
Zapraszamy na nową odsłonę „Przed końcem”.
Pierwsze spotkanie poświęcone będzie depresji klimatycznej.
Tematy, jakie chcemy poruszyć w roku akademickim 2019/20 to również, między innym,i źródła energii, formy oporu, wojna, transport. Więcej szczegółów wkrótce!
Przed końcem. Depresja klimatyczna
Depresja klimatyczna*, climate grief**, solastalgia*** to tylko kilka ze sposobów emocjonalnego doświadczenia zmian związanych z kryzysem klimatyczno-ekologicznym. Na naszych oczach umierają żywe istoty, gatunki giną bezpowrotnie, zamierają całe ekosystemy. Ludzie również cierpią i umierają z powodu klęsk żywiołowych i wojen wywołanych zmianą klimatu. Obrazy cierpienia docierają do nas w medialnych doniesieniach, filmach dokumentalnych, fotografiach ukazujących spustoszenie środowiska naturalnego. Ale coraz częściej doświadczamy tego cierpienia bezpośrednio, patrząc na drzewa wycinane na naszych podwórkach, chodząc po leśnych duktach zamienionych w błotniste kanony służące wywózce drewna, bezradnie przyglądając się pobojowiskom po wyrębie i nerwowo sprawdzając poziom smogu w aplikacjach smartfonów. Boli też to co nieobecne – popularne gatunki ptaków, które coraz rzadziej widzimy lub słyszymy na spacerach, rośliny, które coraz trudniej spotkać, krajobrazy, które zniknęły bezpowrotnie i pory roku, które stają się wspomnieniem.
Obok żałoby i rozpaczy, coraz częściej towarzyszy nam strach. Boimy się skutków kryzysu klimatycznego, destabilizacji społecznej i ekonomicznej, konfliktów, które mogą wybuchnąć na tle ograniczonego dostępu do zasobów naturalnych, niezbędnych do przeżycia. Ten strach wywołuje odruchy ucieczkowe: nie chcemy wiedzieć o katastrofie, zamykamy uszy i oczy na ten temat, mówimy sobie: ja i tak nie mogę nic zrobić, wszyscy umrzemy, po co martwić się nieuchronnym?
Nie wiemy, jak radzić sobie z tymi trudnymi emocjami. Boimy się, czy nie są przesadne, ale jeszcze bardziej martwi nas myśl, że może są one jedyną adekwatną reakcją wobec stanu, w jakim znalazła się nasza planeta? A jeśli tak – co możemy zrobić, by emocje te nie zablokowały nas, nie wpędziły w wymuszoną poczuciem bezsilności bierność, ale – by znaleźć w nich siłę do działania na rzecz ratowania świata?.
O emocjach i mechanizmach psychologicznych wywoływanych przez kryzys klimatyczny, o sposobach radzenia sobie z nimi – zarówno indywidualnych jak i kolektywnych – będziemy rozmawiać z dr Magdaleną Budziszewską.
dr Magdalena Budziszewska – psycholożka, pracowniczka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Naukowo zajmuje się analizą narracji, metodami jakościowymi w psychologii, emocjami, tożsamością i rozwojem w biegu życia. Prowadziła badania m.in. z zakresu psychologii rodzin, tożsamości społecznej, pamięci własnej i rodzinnej przeszłości, rozumienia nierówności społecznych, psychologii uprzedzeń i dyskryminacji. Pracowała także, jako praktyk, psychoterapeutka i psycholog szkolny z dziećmi i młodzieżą. Obecnie zajmuje się także emocjami, jakie czują ludzie wobec zmiany klimatu, lękiem i depresją klimatyczną oraz psychologią działania na rzecz ochrony klimatu i środowiska naturalnego. Miłośniczka gór i wszystkiego dzikiego.
prowadzenie: Kornelia Sobczak i Weronika Parfianowicz
GDZIE: w sali nr 5 w Instytucie Kultury Polskiej UW
KIEDY: w piątek 6 grudnia o godz. 16
na zdjęciu: Wisła na wysokości Świecia, sierpień 2019
*https://oko.press/to-bedzie-koniec-cywilizacji-jaka-znamy-depresja-klimatyczna-w-polsce-wywiad/?fbclid=IwAR0bl7XJBjSrXMM-3cPro0q_f3qEnGDmNYHyF3o6IKnwk9tMHTEMWzZY01U
** https://www.climateandmind.org/what-is-climate-grief
***https://theconversation.com/the-age-of-solastalgia-8337