CYKL SPOTKAŃ „PRZED KOŃCEM”
PRZED KOŃCEM. ŚWIATA CZY KAPITALIZMU?
Nasza świadomość ekologiczna wzrasta. Bierzemy krótkie prysznice, rezygnujemy z foliowych siatek i uważnie segregujemy śmieci. Czy jednak ma to jakiekolwiek znaczenie, jeśli 97% odpadów trafiających na amerykańskie wysypiska pochodzi z działalności korporacji*, a większość wody zużywa przemysł i rolnictwo**. Powstrzymanie kryzysu ekologicznego wymaga ogromnych środków finansowych, ale ci, którzy nimi dysponują – na przykład giganci naftowi i gazowi – wydają rocznie miliony dolarów na lobbowanie przeciwko wdrażaniu prośrodowiskowej polityki***. Odpowiedzialność za kryzys ekologiczny, wywołany przez stosunkowo niewielką grupę najpotężniejszych**** – korporacji, ludzi, państw – przerzuca się na barki całych społeczeństw, a jego skutki najdotkliwiej odczuwają przedstawiciele grup najuboższych i najsłabszych.
O tym, że eksploatacja środowiska naturalnego, traktowanego jako tani i zawsze dostępny rezerwuaru dóbr, jest wpisana w logikę systemu kapitalistycznego, pisze między innymi badacz historii środowiskowej, autor książki Capitalism in the Web of Life Jason W. Moore. Dla podkreślenie gospodarczo-ekonomicznych źródeł globalnego kryzysu ekologicznego ukuł on pojęcie kapitałocenu. W świetle ustaleń badaczy klimatu jasne staje się też, że w ramach systemu gospodarczego, opartego na paradygmacie wzrostu, skuteczne przeciwdziałanie katastrofie ekologicznej jest praktycznie niemożliwe. Czytając niektóre wypowiedzi polityków, ekonomistów czy publicystów można jednak odnieść wrażenie, że łatwiej jest im pogodzić się z rychłym końcem świata, niż wyobrazić sobie odejście od kapitalizmu. Czy jest jeszcze czas na radykalną zmianę?
O tym, czym właściwie jest KAPITALIZM, jak długą ma historię, czy jest wynalazkiem Zachodu i czy będziemy świadkami jego końca; o historii wzrostu gospodarczego i udziale ekonomistów w wytwarzaniu jego narracji, a wreszcie o tym, jakie są wobec niego alternatywy, czy postwzrost może być odpowiedzią na globalny kryzys ekologiczny oraz – czy istnieją sposoby, by skłonić architektów globalnej katastrofy do zapłacenia kosztów minimalizowania szkód – będziemy rozmawiać z badaczkami i aktywistami.
Naszymi gośćmi będą:
Jan Chudzyński – działa w ruchach klimatycznym (Obóz dla klimatu) i degrowth, współpracuje z Fundacją „Rozwój Tak – Odkrywki Nie” i Instytutem Globalnej Odpowiedzialności. Interesuje się badaniami w nurcie political ecology oraz wpływem gospodarki i ekonomii na środowisko i społeczeństwo. Jest przekonany, że w dużej mierze to oderwane od rzeczywistości idee ujęte w programach nauczania ekonomii i nauk o zarządzaniu zaprowadziły świat na rozdroże.
Wojtek Mejor – jest absolwentem kulturoznawstwa Instytutu Kultury Polskiej UW. Należy do kooperatywy spożywczej „Dobrze” i kolektywu „Nyeleni” działającego na rzecz suwerenności żywnościowej. Interesuje się postwzrostem, kooperatywizmem, suwerennością żywnościową i rolnictwem wspieranym przez społeczność. Zajmuje się też projektowaniem graficznym, sztuką wizualną i edukacją. Prowadził m. in. warsztaty „DrukujemyZin!” na warszawskiej ASP oraz zorganizował dwie serie spotkań pt „Lato Kooperacji” i „Świetlana przyszłość” w Nowym Teatrze w Warszawie. Od kilkunastu lat związany jest z festiwalem sztuki mediów Pixelache w Helsinkach.
dr hab. Kacper Pobłocki jest antropologiem społecznym. Pracuje w Centrum Europejskich Studiów Lokalnych i Regionalnych (EUROREG) Uniwersytetu Warszawskiego. Autor tekstów z zakresu studiów miejskich, antropologii porównawczej i ekonomicznej oraz historii społecznej i gospodarczej. Jego praca doktorska pt. „The Cunning of Class – Urbanization of Inequality in Post-war Poland” (2010) została wyróżniona nagrodą Prezesa Rady Ministrów. Współautor książki „Anty-bezradnik przestrzenny – prawo do miasta w działaniu” (2013, nagroda im. Jerzego Regulskiego) oraz współredaktor książki „Architektura niezrównoważona” (2016) o wpływie urbanizacji na zmiany klimatyczne. Jego praca „Kapitalizm. Historia krótkiego trwania” (2017) otrzymała nagrodę Economicus dla najlepszej polskiej książki ekonomicznej roku.
dr hab. prof. UW Karolina Safarzynska pracuje na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW, gdzie uczy finansów i ekonomii behawioralnej. Naukowo zajmuje się badaniem procesów przemian w kierunku zrównoważonego rozwoju. Tytuł doktora uzyskała na Free University w Amsterdamie, odbyła wizyty badawcze w ośrodkach naukowych takich jak WU Vienna University of Economics and Business, Oxford INET, Santa Fe Institute oraz staże w ONZ, WTO, czy Banku Światowym. Jest autorką prac publikowanych w międzynarodowych czasopismach naukowych.
PRZED KOŃCEM
PRZED KOŃCEM. ŚWIATA CZY KAPITALIZMU? to trzecie z cyklu spotkań PRZED KOŃCEM, przeznaczonego dla zmartwionych, spanikowanych i zagubionych.
Wobec groźby globalnej katastrofy ekologicznej czujemy się bezradne i bezradni. Skala spustoszeń przekracza naszą wyobraźnię i paraliżuje wolę działania, ale brakuje nam też wiedzy na temat złożonych procesów związanych ze zmianami w środowisku naturalnym i zależności między nimi, zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Nasze wiadomości są wyrywkowe i fragmentaryczne, a działania – chaotyczne i przypadkowe, podejmowane spontanicznie, w dobrej woli, ale i z niepewnością.
Chcemy się wspólnie kształcić, spotykać się z ekspertkami i ekspertami, którzy przekażą nam trochę wiedzy, której tak bardzo potrzebujemy, oraz z aktywistkami i aktywistami, którzy opowiedzą, jakie formy działania mogą być najbardziej skuteczne. Przede wszystkim zaś chcemy rozmawiać o tym, jak radzić sobie z kryzysem na skalę planetarną, gdzie skierować naszą energię i jak najlepiej wykorzystać nasze umiejętności.
Kolejne spotkania:
Przed końcem. Epoka człowieka (24.04, godz. 17.30, s. 5)
Przed końcem. Miasta
Przed końcem. Sztuki
Więcej szczegółów o następnych spotkaniach wkrótce.
Opiekunki cyklu: dr Weronika Parfianowicz, mgr Kornelia Sobczak
Fot. na plakacie – autor nieznany, źródło: US Coast Guard – 100421-G-XXXXL- Deepwater Horizon fire, domena publiczna.
* C. J. Polychroniou, Zmiana klimatu? Nie, zmiana systemu!, przeł. Marek Jedliński, “Krytyka Polityczna”, 13.12.2018, https://krytykapolityczna.pl/swiat/jak-kapitalizm-ceni-nature-poluchroniou/
** Derick Jenssen, Forget Shorter Showers, w: Change Everything Now, The Orion Society 2012
***https://www.forbes.com/sites/niallmccarthy/2019/03/25/oil-and-gas-giants-spend-millions-lobbying-to-block-climate-change-policies-infographic/
****Według raportu Global Wealth Report 2018 opracowanego przez Credit Suisse Research Institute 10% dorosłych ludzi jest w posiadaniu aż 85% światowego bogactwa, a najbogatszy 1% posiada go prawie połowę (47%). Źródło: https://www.credit-suisse.com/corporate/en/research/research-institute/global-wealth-report.html