Przejdź do głównej treści →

Misja

Instytut Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego jest jednym z najważniejszych ośrodków praktykowania myśli kulturoznawczej w Polsce. W naszym programie od początku istotne było żywe odniesienie do życia społecznego i materii kultury oraz powiązanie refleksji z działaniem w kulturze.

Badania prowadzone w Instytucie dotyczą zróżnicowanych tematów podejmowanych w perspektywie antropologicznej, skupionej na praktykach oraz na mediach transmisji kulturowej i komunikacji społecznej. Dotyczą one zjawisk kultury współczesnej i historii kultury, przede wszystkim polskiej i kultur sąsiedzkich (Litwy, Ukrainy, Czech, Niemiec, ale też Danii i innych), obejmując zarówno sferę codzienności i potoczności, jak i działań artystycznych, analizowanych i interpretowanych za pomocą narzędzi teoretycznych wypracowanych w obszarach różnych dyscyplin i metodologii: antropologii kultury i etnologii, antropologii słowa i literaturoznawstwa, badania kultury wizualnej i filmoznawstwa, teatrologii oraz badania widowisk kulturowych i performansów społecznych.

Instytut prowadzi dwa kierunki studiów: wiedzę o kulturze – kulturoznawstwo (studia licencjackie i magisterskie, na których można wybrać specjalizację „Kultura wizualna”) oraz sztuki społeczne (praktyczne studia magisterskie). Współprowadzi też interdyscyplinarne magisterskie studia miejskie. Wszystkie one opierają się na naszych badaniach i pozostają z nimi w ścisłym związku. Wypracowaliśmy autorskie programy teoretyczne antropologii kultury, antropologii słowa, antropologii widowisk i antropologii kultury wizualnej, opublikowane w serii używanych w całej Polsce podręczników.

Nasz program dydaktyczny i naukowy powstawał organicznie od czasu powołania w 1976 roku na Wydziale Polonistyki UW Katedry Kultury Polskiej, w 1998 roku przekształconej w Instytut – kolejno kierowali nimi prof. Stanisław Siekierski (do 1991 roku), prof. Andrzej Mencwel (do 2005), prof. Leszek Kolankiewicz (2006–2012), prof. Paweł Rodak (2012–2016) i prof. Iwona Kurz (od 2016 roku).

Pierwsze impulsy do wyodrębnienia badań kulturoznawczych płynęły z historii idei i doświadczeń kontrkulturowych oraz z usytuowania refleksji literaturoznawczej w perspektywie antropologii i praktyk słowa. Źródła istotne dla postawy badawczej w Katedrze, a potem Instytucie były jednak różnorodne: obejmują kulturologiczną refleksję przełomu XIX i XX wieku i etos lewicowego zaangażowania, kulturę czynną i inne projekty kontrkulturowe, ze szczególnym uwzględnieniem praktyk artystycznych nakierowanych na zmianę rzeczywistości społecznej. Te inspiracje zmieniają się zgodnie z tym, jak zmienia się świat wokół nas – w przekonaniu, że refleksja o kulturze nie może się od niej oddzielać i oddalać. Nasze najnowsze badania korzystają zatem również z teorii krytycznych i reparatywnych, a dotyczą między innymi takich kwestii jak protesty polityczne, ekonomie współdzielenia, katastrofa klimatyczna czy zagadnienia gender i queer.

W 1991 roku została uruchomiona w Katedrze Kultury Polskiej praktyczna specjalizacja „Animacja kultury”, która w 2019 roku została przekształcona w samodzielny kierunek studiów sztuki społeczne. Program ten przygotowuje do działania w kulturze we współpracy ze społecznościami lokalnymi i innymi mikrospołecznościami za pomocą zróżnicowanych mediów i narzędzi sztuki. Jest on wynikiem przekonania, że zadania uniwersytetu nie ograniczają się jedynie do prowadzonej z dystansu refleksji teoretycznej.   

Uniwersytet jest dla nas przestrzenią wszechstronnego dialogu. Biorą w nim udział osoby uczące się i nauczające, ale także zróżnicowane podmioty spoza kampusu, w tym wiele instytucji kultury, grup artystycznych i środowisk nieformalnych. Przedmiotem tego dialogu jest rzeczywistość społeczna, ale również byty nie-ludzkie, świat jako całość, wobec którego nasze podejście jest podwójne – opiera się na krytycznym dystansie, pozwalającym na wnikliwą analizę i interpretację danego nam świata, ze zrozumieniem uwikłań i intencji aktywnych w nim podmiotów, a zarazem zakłada postawę zaangażowania zmierzającą nie tylko do etycznego opisu kultury, ale również do podejmowania prób działania w niej z nadzieją na zmianę.

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności