„Faraon”. Rozmowy o filmie, redakcja Seweryn Kuśmierczyk. Przedmowa Agnieszka Korycka, wyd. Czuły Barbarzyńca, Warszawa 2017.
Książka została przygotowana w ramach prac Zespołu Badań nad Filmem jako tom materiałów źródłowych towarzyszący wydanej w 2016 roku monografii „Faraon”. Poetyka filmu. Jest to zbiór 16 obszernych rozmów z twórcami filmu Faraon (1966) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, uzupełnionych wypowiedzią oceniającego film egiptologa. Książka zawiera także bardzo liczne, unikalne zdjęcia z okresu realizacji. Rozmowy przedstawiają pracę filmowców uczestniczących w jednym z największych i najtrudniejszych przedsięwzięć w historii polskiej kinematografii.
Dokonania poszczególnych twórców, reprezentujących różne zawody filmowe, są przedstawione poprzez ukazanie tajników ich pracy na planie filmu. Wielogłosowa całość przynosi także spójny i wieloaspektowy obraz pracy i osobowości Jerzego Kawalerowicza.
Przekazane przez Rozmówców informacje są nieocenionym źródłem wiedzy na temat procesu przygotowań, założeń artystycznych, konkretnych zadań wykonywanych na planie, szczegółów warsztatowych i technicznych. Są to również bardzo osobiste wypowiedzi dotyczące wysiłku związanego z wieloma miesiącami pracy na pustyni, żywe i barwne opowieści o radzeniu sobie z codziennymi trudnościami, spędzaniu wolnego czasu i spotkaniu z odmienną kulturą.
Książka udowadnia, że na planie Faraona czas się zatrzymał i można dziś w fascynujący sposób opowiadać o idei filmu zawartej w scenografii, o sztuce operatorskiej, organizacji planu, pędzących rydwanach i kierowaniu tysiącami statystów, zadaniach stojących przed aktorami w poszczególnych scenach i ujęciach, o charakteryzacji, kostiumach, precyzji wykonania rekwizytów, o procesie komponowania muzyki i pracy nad udźwiękowieniem.
O realizacji filmu Faraon opowiadają: reżyser Jerzy Kawalerowicz, operator Jerzy Wójcik, scenograf Jerzy Skrzepiński, aktor Jerzy Zelnik, aktor Ryszard Ronczewski, operator Wiesław Zdort, II operator Witold Sobociński, II reżyser Andrzej Czekalski, kostiumografka Barbara Ptak, twórczyni charakteryzacji Teresa Tomaszewska, kostiumografka Maria Czekalska, kompozytor Adam Walaciński, konsultantka muzyczna Anna Iżykowska-Mironowicz, kierownik planu Arkadiusz Orłowski, kierownik produkcji Jerzy Rutowicz, asystent reżysera Henryk Bielski, egiptolog dr hab. Kamil Omar Kuraszkiewicz.
Fragmenty recenzji wydawniczych:
„Rozmowy ukazują przebieg procesu twórczego w dziedzinie sztuki filmowej, odsłaniając wiele elementów warsztatu artystycznego, często nieznanych odbiorcom tej sztuki – i to zarówno w tym, co w działaniach tych trwałe i niezmienne, jak i w tym, co stanowiło o specyfice pracy nad filmem w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, a więc w bardzo ważnym okresie historii filmu polskiego.
Pomysł wydania książki z ukierunkowanymi rozmowami z twórcami Faraona, jako tomu towarzyszącego monografii „Faraon”. Poetyka filmu, uważam za świetny. I to nie tylko ze względów dokumentacyjnych, ale i z uwagi na edukacyjne walory tej książki, która popularyzuje szeroko rozumianą wiedzę o filmie, a co więcej – dzięki bogactwu ciekawych szczegółów i anegdot, dzięki ujawniającym się tu pełnokrwistym osobowościom twórców i ich talentom narracyjnym – czyni to w sposób atrakcyjny dla czytelnika”.
prof. dr hab. Grzegorz Godlewski
„Wszyscy rozmówcy zadziwiają niezwykłą pamięcią, która niezależnie od jej trwałości świadczy też o tym, że współpraca przy Faraonie była dla nich wyjątkowym i dlatego tak bardzo pamiętnym przeżyciem zawodowym i artystycznym.
Każda z rozmów pozwala wniknąć w profesjonalne kulisy dzieła filmowego – w specyfikę procesu powstawania Faraona jako dzieła zbiorowego, ale kierowanego wolą, talentem i wyobraźnią jego głównego twórcy, reżysera Jerzego Kawalerowicza.
Bezprecedensowa w polskim filmoznawstwie książka „Faraon”. Rozmowy o filmie stanowi bardzo cenne źródło do historii polskiego kina, jak również znakomity dokument dziejów powstawania jednego z najpiękniejszych arcydzieł polskiej sztuki filmowej”.
prof. dr hab. Tadeusz Szczepański
