Włodzimierz Karol Pessel, Czerwono-biali i Biało-Czerwoni. Dania, Polska, Północ – problemy sąsiedztwa kulturowego, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2019.
Książka adresowana do tych, którzy chcieliby zedrzeć kocyk z duńskiego hygge i z pewnego kulturoznawczego i skandynawistycznego źródła dowiedzieć się, między innymi, z jakimi kulturami chcą sąsiadować Skandynawowie, dlaczego Duńczycy i Polacy nie wiedzą, że mają więcej wspólnego, niżeli im się wydaje, dlaczego Brandesa połączyła z Polakami „przyjaźń” w zasadzie niemożliwa, czym współcześnie zaskakuje narracja o „buraczarkach” i „życiu po polsku” lub jakie praktyki kulturowe wyrażają duńską ironię.
Praca stanowi oryginalną próbę wprowadzenia tematyki skandynawskiej do polskiego kulturoznawstwa, a zwrotnie – perspektywy kulturoznawczej do krajowej skandynawistyki. Jest to przy tym odpowiedź na potrzebę geokulturowej reorientacji wyobraźni w polskiej kulturze symbolicznej i humanistyce. Dotychczas brakowało Północy w percepcji sąsiedztwa kulturowego Polski. Granica na Bałtyku sprawia dziwne wrażenie znaczącej mniej od europejskich granic na lądzie; nie generuje pograniczy kulturowych ani nie przeciwstawia osi wertykalnej (Północ–Południe) wyeksploatowanej badawczo osi horyzontalnej (Wschód–Zachód). Niecodzienny jest też wybór szczegółowego obszaru dociekań autora: Dania zamiast Szwecji, zwyczajowo przyciągającej najwięcej uwagi Polaków spośród krajów nordyckich, bądź Norwegii, dopiero od niedawna przebijającej się w dyskursie medialnym. Dania pozostaje w bardzo ograniczonym stopniu obecna w badaniach polskich uczonych, zwłaszcza korzystających ze źródeł w języku duńskim.
Drugim celem książki jest sproblematyzowanie kulturowego sąsiedztwa Polski i Danii, bilateralnie przeoczonego czy nawet wypieranego. Uwadze obu społeczeństw umyka już sam banalny fakt pewnej polsko-duńskiej wspólnoty barw narodowych. Tytuł książki zapowiada, że podobieństw i niewyzyskanych płaszczyzn porozumienia międzykulturowego Polska–Dania jest więcej: wysokie poczucie patriotyczne, wpływ doświadczenia wojny i utraty terytoriów, tradycje spółdzielcze itd.
Z recenzji prof. Lecha Sokoła (Instytut Sztuki PAN)
Temat książki jest nie tylko nowy jako wywód naukowy, ale także współczesny dla wirtualnego czytelnika; wręcz dzisiejszy, aktualny. Refleksja obejmuje szeroką przestrzeń od historii, historii kultury i sposobu życia oraz obyczaju po problematykę społeczną, politykę wewnętrzną, lokalną czyli skandynawską, wreszcie duńską, polską i europejską, a nawet – poniekąd – światową. Autor przyjmuje strategię patrzenia na Danię w odniesieniu do Polski i oglądaną przez Polaków. Charakteryzuje kulturę duńską i przedstawia jej źródła. Ukazuje szerokie tło geopolityczne, nordyckie i bałtyckie (z recenzji prof. dr. hab. Lecha Sokoła).
Z recenzji dr. hab. Bartosza Jastrzębskiego (Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWr)
Książka stanowi owoc dogłębnego, rozważnego, wieloletniego namysłu. Z każdej jej strony przeziera żywe zainteresowanie omawianą problematyką, a także ogromna erudycja Autora, z fotograficzną wręcz dokładnością kolekcjonującego i syntetyzującego całe „klastry” wiedzy skandynawistycznej. Praca wypełnia dotkliwą lukę w polskim piśmiennictwie kulturoznawczym – dzieło Pessela uzmysławia nam jak mało wiemy o naszym sąsiedzie „zza (wcale nie wielkiej) wody” (z recenzji dr. hab. Bartosza Jastrzębskiego).
Wolny dostęp: https://wydawnictwosedno.pl/ksiazki/czerwono-biali-i-bialo-czerwoni-dania-polska-polnoc-problemy-sasiedztwa-kulturowego/
